Tarihi ve doğal güzellikleri ile Orta Asya’nın incisi olan Türkmenistan 1991 yılından itibaren, 7 bağımsız Türk devletinden biri olma niteliği kazanmıştır.
Milattan öncesine dair birçok izler taşıyan Türkmenistan, özellikle arkeolojik mirası ile turistlerin dikkatini çekmektedir. Gezilip görülmesi gereken yerler listesinde müzelerin de önemli bir yeri kaplaması, sanatsal ve kültürel zenginliğine işaret etmektedir.
Türkmenbaşı Ruhi Camii
Kıpçak şehrinde yer alan bu camii, Türkmenistan’ın en ünlü camisidir. Ününü kazandıran en önemli etken ise, dünyanın en büyük kubbesine sahip olmasıdır. Kendine has mimarisi ve görsel ihtişamı ile görülmesi gereken yerlerin başında gelmektedir.
Cehennem Kapısı
Cehennem kapısı, teorik adı ile Darvaza Krateri, Türkmenistan’ın en merak uyandırıcı bölgesidir. Sunmuş olduğu ürpertici görsellik, ziyaretçi sayısını da arttırmaktadır. Kırk yıla yakın bir süredir, Kara Kum Çölü’nde aktif olarak bulunmaktadır. Derinliği, genişliği ve sıcak görüntüsüyle bir cehennemi andıran bu krater, Türkmenistan gezi listesinde mutlaka yer almalıdır.
Nisa
Bu antik kent, ülkenin arkeolojik zenginliğini kanıtlar niteliktedir. Bünyesinde bulundurduğu Part kalesi M.Ö 250 yılından günümüze varlığını korumaktadır. Aynı zamanda bölgede, çeşitli arkeolojik kazılar yapılarak geçmişe dair birçok kalıntı, iz, binalar, tapınaklar bulunmuştur. Unesco Dünya Mirasları Listesi’ne girdiğinden beri turistlerin ilgisi artmıştır.
Bağımsızlık Anıtı
Türkmenistan’ın değerlerinden esinlenilerek oluşturulmuş mimarisi ile ülkenin sembolü haline gelmiştir. Başkent içinde yer almaktadır. Türkmen çadırlarını ve şapkalarını andıran kendine has mimarisi, göz alıcı bir görsellik sunmaktadır. Anıtın kuruluşu, ülkenin bağımsızlığını kazandığı 1991 yılına dayanmaktadır. 91 metre uzunluğu ile, şehrin en dikkat çekici mimarisi olma özelliği taşımaktadır. Anıta giren ziyaretçiler, aynı zamanda tarihi ögeler barındıran bir müze ile karşılaşarak kültürel birikimini arttırma imkanı bulmaktadırlar.
Türkmen Halı Müzesi
Kültürel zenginliği ve el emeği eserleriyle görülmeye değer mimarilerden biri de bu müze olmaktadır. Dokuma sanatıyla ünlü Türkmenistan’ın en göz alıcı halılarının sergilendiği bu müze, 1994 yılından beri ziyaretçilerini ağırlamaktadır. İki katlı olmasının yanı sıra ilk katı, Tekke ve Sarık halılarına ayrılmıştır. Büyüklüğü ve genişliği ile Guinnes Rekorlar Kitabı’nda yer alan halılardan biri de burada sergilenmektedir. Göz alıcı tarihi güzelliği ile büyüleyen bu halılar, müze içerisinde mutlaka incelenmelidir.
Mary Müzesi
Başkentte yer alan bu müze, 1968 yılında kurulmuş olsa da içerisinde yer alan eserlerin varlığı antik döneme kadar uzanmaktadır. Ülkenin tarihi, sanatsal ve kültürel zenginliğini en iyi şekilde yansıtma özelliği ile gezi rotasına eklenmesi gereken yerlerden biridir. Gümüş, mücevher, halı, kıyafet, heykel gibi her kategoriden tarihi eser çeşitliliğine sahiptir.
Gonur Tepe
M.Ö 2500 yılına uzanan varlığı ile ülkenin arkeolojik zenginliklerinin başında gelmektedir. 55 dönüm üzerinde yer alan bu alan, birçok tapınağı da bünyesinde barındırmaktadır. Bunun dışında, Bronz çağa ait birçok ize rastlamak da mümkündür. Hem tarihi hem de sanatsal bir görsel zenginliğe sahiptir.
Tarafsızlık Anıtı
Konum olarak başkentte bulunan bu yapı, 95 metre yüksekliği ve muazzam bir manzara sunan seyir terası ile turistlerin yoğun ilgisini kazanmaktadır. 1995 yılından beri ziyaretçi kabul eden bu anıt, aynı zamanda şehrin sembolü sayılabilecek üne sahiptir.
Başkent Aşkabat
Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat, turist ve halk yoğunluğu ile renkli bir canlılığa sahip olmanın yanı sıra aynı zamanda sanatsal ve kültürel mimarinin de başkentidir. Ulusal Müze, Lenin Heykeli, Güzel Sanatlar Müzesi, Bağımsızlık Anıtı gibi birçok tarihi yapıyı bünyesinde barındırır. Aşkabat çarşısı da mutlaka gezilmesi gereken yerler arasındadır.
Türkmenistan'da Ne Yenir?
Badamjan Gatlamasy: Türkmenistan’da en çok beğenilen ve tüketilen yemeklerin başında gelmektedir. Daire şeklinde kızartılmış patlıcan, üzerine eklenen sebzelerle katlı hale gelerek hoş bir görsellik oluşturmaktadır.
Fitçi: Ülkenin hemen hemen her yerinde rahatlıkla bulunabilecek bu yemek, kek kalıbına benzer bir kalıpta sunulmaktadır. Mayalı hamur ve kıymanın birleşmesiyle ortaya çıkan lezzet, son halini fırında alır. Mutlaka denenmesi gereken lezzetlerden biridir.
Shurpa: Türkmen çorbası olarak da bilinen bu çorba, ülkenin kendine has değerlerinden biri olarak nitelenebilir. Birçok sebze ve kuzu etinin bir araya gelmesiyle oluşur. Bu çorbayı farklı yapan en önemli özellik ise, ilk bakışta yemek sanılmasıdır. İçerik ve besin değeri yönünden son derece zengin olmakla birlikte bağışıklık sistemini güçlendirir.
Gelin Budu Köfte: Çok sevilmesine bağlı olarak çoğu restoranda, her öğün bulunmaktadır. Görünüm ve tat olarak Türk lezzetlerinden kadın budu köftenin aynısı denilebilir.
Türkmen Mantısı: Ülkenin yöresel ve milli yemeklerinin başında gelmektedir. Bohça şeklinde kapatılan bu mantı, ortalama mantı büyüklüğünün biraz üstündedir. Çoğunlukla kıyma ile yapılsa da kimi zaman patates, peynir gibi farklı versiyonları da denenmektedir. Yoğurt, tereyağı ve çeşitli baharatlar ile zenginleştirilmiş olarak sunulduğunda denemeye değer bir lezzet olmaktadır.
Türkmenistan'ın İklimi
Karasal çöl iklimi özelliği gösteren Türkmenistan, sıcaklık farklarının yoğun olduğu bir ülkedir. Olumsuz hava şartlarından etkilenmemek amacı ile seyahat tarihi iklim yapısı göz önünde bulundurularak belirlenmelidir. Yazları aşırı sıcak, kışları aşırı soğuk olan Türkmenistan gezisi için en iyi hava koşullarını ise bahar ayları sunmaktadır.
Türkmenistan'da Gece Hayatı
Gece hayatı özellikle başkent Aşkabat’ta canlılık kazanmaktadır. Mekan çeşitliliği yeterli düzeydedir. Bütçesi kısıtlı turistler için öğrenci ağırlıklı gece mekanları daha ideal olmaktadır. Kulüplerin yanı sıra opera, bale gibi çeşitli sanatsal aktivite mekanları da bulunmaktadır.
Türkmenistan Para Birimi
Türkmenistan’da para birimi olarak, Türkmenistan Manat'ı (TMT) kullanılmaktadır. 10 Türkmenistan Manat’ı yaklaşık 14.35 TL’ye denk gelmektedir.
Türkmenistan’da Günlük Harcama
Bir turist için günlük harcama miktarı, bireysel seçimlerine göre değişiklik gösterir. Genellikle yemek ve ulaşım yönünden ucuz bir şehir yapısına sahip olan Türkmenistan, masraflı bir ülke değildir. Günlük öğün ihtiyacı, bütçeyi zorlamayacak fiyatlara sahip, uygun restoran seçimi yapılarak karşılanabilir. Otel seçimi yapılırken ise özellikle gezilecek yerlere olan konumuna dikkat edilmelidir. İnternet üzerinden bütçeye uygun bir seçim yapılabilir.
Otel, yemek ve şehir içi ulaşım masrafları düşünülecek olursa günlük ortalama 210 Türkmenistan Manat’ına yani yaklaşık olarak 300 TL'ye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu fiyat çeşitli etkenlere göre, azalabilir veya artabilir.
Türkmenistan'da Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Sokakta sigara içmek yasak olmakla birlikte sadece özel mülk ve izinli alanlarda içilebilir.
- Turistler için gece 23.00’dan itibaren sokağa çıkma yasağı vardır.
- Türkmenistan’da hayat turistler açısından daha pahalıdır. Bu nedenle özellikle esnaflara, yabancı izlenimi verilmemeli, pazarlık yapmaya çalışılmalıdır.
- Rüşvet ve haraç isteyenlere karşı temkinli olunmalıdır. Ülkede sık sık görülen bu olaylar, günümüzde güvenlik kameraları ile azalmış olsa da hala yaşanabilmektedir.
- İklim koşulları göz önünde bulundurularak temkinli olunmalıdır. Yazın 40-45 dereceye kadar ulaşan sıcaklar için gerekli şapka, krem bulundurulmalıdır.
- Giyim ve tekstil ürünleri Türkiye’deki fiyatlara göre daha pahalıdır. Bu nedenle kıyafet ihtiyaçlarını önceden temin etmek ideal olacaktır.
- Türkmenistan yemekleri dışında bir tercih yapılmak istenirse, AVM içerisinde yer alan fastfood tarzı yerler tercih edilebilir. Üstelik yerel lezzetlere göre daha ucuz fiyata sahiptirler.